<<Geri
"pikaj" adı verilmektedir. Tasarımcı, görsel unsurların nasıl yerleştirildiğini pikaj üzerinde
denetleme olanağı bulur. Pikaj, kamera ile filme alınmaya hazır bir çalışmadır. Kamera ile
kaydedilen film ise daha sonra baskı kalıbının hazırlanmasında kullanılır.
Pikaj için gereken ilk malzeme, çizim yüzeyidir. Çizim yüzeyinin, tasarımın gerçek
ölçülerinden biraz daha büyük tutulmasına rapido ve kurşun kalem gibi malzemelerle çizim
yapmaya elverişli olmasına dikkat edilmelidir. Bu yüzeyler; resim kâğıtları, üzerlerinde mili
metrik çizgiler olan bristol kartonlar, kuşe kâğıtlar ve aydıngerlerdir. Pikaj da kullanılan
diğer malzemeler ise T cetveli, gönye, maskeleme bandı, yapıştırıcı, makas, cımbız, maket
bıçağı, jilet, sıvı daktilo silgisi, kurşun kalem, rapido, fırça, trilin ve çini mürekkebidir.
Dizgi çıktıları, reprodüksiyonlar ve illüstrasyonlar pikaj üzerinde bir araya getirilir. Küçük
parçaların yapıştırılmasında kauçuk çözeltisi, büyük parçaların yapıştırılmasında ise
mumlama yöntemi tercih edilmektedir.
Slaytların, fotoğrafların ve illüstrasyonların pikaj üzerine istenilen ölçüler içinde
yerleştirilmesinde orantı cetvellerinden yararlanılır, Letraset gibi kuru yöntemle transfer
edilebilen harfler pikaj üzerine doğrudan uygulanabilirler.
Çizim bittikten sonra bütün lekeler ve çizim yanlışları, beyaz bant veya sıvı daktilo silgisi ile
kapatılmalıdır.
Birçok renk kalıbının üst üste kullanıldığı durumlar dışında, genellikle bütün görsel unsurlar,
aynı yüzey üzerinde ve gerçek boyutlarında gösterilir. Büyütülmesi ya da küçültülmesi istenen
pikajların üzerine gerekli bilgiler not edilmelidir.
Fotoğraf, slayt ve illüstrasyon gibi malzemeler renk ayrımı işleminden geçirileceği için,
pikajdan ayrı tutulurlar. Pikaj üzerinde yer alan fotoğrafların bulunduğu bölümler, içi siyah
veya kırmızı renklerle doldurulmuş kutular halinde gösterilir. Pikajdan alınan negatif film
üzerinde fotoğrafların yer alacağı kutular saydam yüzeyler halinde elde edilirler. Böylelikle
fotoğraflardan alınan tramlanmış negatifler, bu saydam kutular içine kolaylıkla monte
edilebilir. Bazen siyah-beyaz çalışmalarda fotoğraflar önceden tramlanır ve tramlanmış
pozitif kopyalar doğrudan doğruya pikajın üzerine yapıştırılırlar. Bu yöntem kullanıldığında,
pozitif kopya üzerinde rötuş yapma olanağı doğar.
Renk kalıplarının üst üste kullanılacağı ya da görsel unsurların birbirinin üstüne bindirildiği
çalışmalarda, pikajın uygulandığı yüzeye ek olarak aydınger kâğıtlarından yararlanılır.
Böylelikle renk ya da diğer görsel unsurlar, montaj aşamasında bir araya getirilmek üzere
ayrı yüzeyler üzerine çizilir ya da yapıştırılırlar. Bu unsurların film, montaj, kalıp ve baskı
aşamasında istenilen konumlarda kullanılabilmesi için pikaj da dahil olmak üzere bütün ek
tabakaların üzerine siyah mürekkeple birbirleri ile çakışan kros işaretleri konur.
Daha basit renkli çalışmalarda ise, renkli basılacak bölüme pikaj üzerinde istenilen renk kodu
verilir. Böylelikle pikaj, biri siyah kalıp için, diğeri renkli kalıp için olmak üzere iki kez
pozlandırılır.
Pikajın sınır çizgilerini belirtmede, ortokromatik filmin duyarsız olduğu açık mavi tonlarda
özel olarak üretilen markerler kullanılır. Eğer görsel unsurlar ya da zeminde kullanılan
renkler tasarım dış sınırlarına kadar bütünüyle kaplıyorsa, bu durumda tasarımı sınırlayan
çizgilerin 2-3 mm. dışına siyah mürekkeple bir çizgi daha çizilmelidir. Tasarımı sınırlayan
çizgiler ile bu çizgilerin dışından siyah mürekkeple çizilen çizgiler arasında kalan boşluğa
"bıçak payı" adı verilir. Ayrıca pikajın dört köşesine siyah mürekkeple kesim sınırlarını
belirten kroslar konulmalıdır. Bu kroslar köşelerden 3-4 mm uzaklıklarda olmak üzere
rapido, trilin ya da ince uçlu siyah keçeli kalemlerle belirtilmelidir.
Pikaj, kamera ile pozlandırma aşamasında kirlenebilir, hatta çizilebilir. Bu nedenle pikaj
çalışmalarını, üzerlerini örtecek biçimde, eski kâğıtlarla kaplamak yararlı olur.
Pikaj, bir tasarımın basılma sürecindeki ilk basamaktır. Bu çalışma, çizim yüzeyi üzerine
önceden belirlenen konumda yerleştirilmiş ve kamera ile pozlanmaya hazır hale getirilmiş
bütün görsel unsurları içerir. Bu nedenle, pikajın kusursuz olarak hazırlanması gerekir,
harflerdeki kırılmalar, imlâ yanlışları, baskı tekniği açısından risk oluşturan çalışma
yöntemleri vb. basılı işe aynen yansıyacaktır. Pikaj çizimine başlamadan önce slayt, fotoğraf,
illüstrasyon, tipografi gibi görsel unsurları istenilen boyutlarda büyültmek ya da küçültmek
gerekir.
Görsel bir imgeyi orantılı olarak büyütüp-küçültmede başvurulan iki yöntem vardır :
a) Diyagonal Çizgi : Büyütülmesi yada küçültülmesi gereken görsel unsurun sınırlarını
belirleyen çerçeve çizgileri, üzerline yerleştirilen yarı saydam bir kağıda aktarılır. Çerçeveyi
oluşturan dikdörtgenin sol alt köşesi ile sağ alt köşesi, cetvel yardımıyla, diyagonal bir çizgiyle
birbirine bağlanır. Eğer imgenin büyütülmesi söz konusu ise, bu diyagonal çizgi çerçevenin
sağ üst köşesinin daha da yukarısına doğru uzatılmalıdır. Bu diyagonal çizgi üzerinde
alınacak herhangi bir noktadan, çerçeveyi oluşturan doğrulara çıkılacak dikmelerle; imgenin
orantılı olarak büyütülmüş ya da küçültülmüş örnekleri elde edilir.
b) Orantı cetveli : Büyültme ve küçültme işleminde sık kullanılan, kolay ve hızlı çalışma
olanağı veren bir araçtır. Orantı cetveli, genellikle aynı merkezden birbirine bağlanan iki
diskten oluşur. Disklerin çevresi mili metrik çizgilerle bölünmüştür. Görsel imgenin en ya da
boy ölçüsü ile büyültme ya da küçültme durumunda istenen en ya da boy ölçüsü iki disk
üzerinde üst üste çakıştırıldığında; disklerin bütün kenarlarında birbirleriyle karşılıklı olarak
çakışan bütün ölçüler, görsel unsurun orantılı olarak küçültülmüş ya da büyütülmüş
boyutlarını gösterir.
Pikajda kullanılan bütün çizgiler, film yüzeyinde görünecek biçimde, siyah mürekkeple
gösterilir. Pikajın köşelerinde yer alan ve kesim yerlerini gösteren çizgilere kros çizgileri
denir. Kesik çizgiler ise katlama yerlerini belirtir. Pikaj içinde yer alan ve mürekkeple
belirtilen bütün çizgiler, baskı ile doğrudan ilişkilidir. Çerçeve çizgileri, kesilerek ayrılması
gereken bölgeleri gösteren kesik çizgiler, tramlanacak ya da baskıda renklendirilecek
kısımların sınırlarını belirtmede kullanılan çizgiler bu gruba girer.
İki ya da daha fazla rengin, tipografi, illüstrasyon ya da fotoğrafın birbirinin içinde veya üst
üste kullanıldığı tasarımlarda pikaj, iki yada daha fazla olmak üzere ayrı kâğıtlar üzerine
hazırlanır. Önce görsel unsurların en belirleyici olarak yer aldığı çizim hazırlanır. Ayrı olarak
çizilen bu tabakaların her birine; sonradan doğru olarak monte edilmelerini sağlayacak
biçimde, üst üste konulduklarında birbirlerine çakışan kros işaretleri konulmalıdır.
Montaj yapılırken filmlerin ters yani "Emülsiyonlu" tarafı üste bakmalıdır ki kopya işlemi
yapılırken hassas tabaka plakaya gelsin. Aksi halde film kalınlığı ışığı geçireceğinden özellikle
tramlı işlerde nokta kaybına neden olur.
Ayrıca sınırlı bir resim içersinde tek tek monte edilmesi gereken filmlerin, iş olmayan
kısımlarının üst üste montajı, sonradan bir takım düzeltmelerin yapılmasını gerektirir. Üst
üste filmler gölgeler yapar ve bu gölgeler plâkaya aynen geçer.
Pikaj
Bir tasarımın basılabilmesi için kameraya hazır çiziminin hazırlanması gerekir. Bu çalışmaya"pikaj" adı verilmektedir. Tasarımcı, görsel unsurların nasıl yerleştirildiğini pikaj üzerinde
denetleme olanağı bulur. Pikaj, kamera ile filme alınmaya hazır bir çalışmadır. Kamera ile
kaydedilen film ise daha sonra baskı kalıbının hazırlanmasında kullanılır.
Pikaj için gereken ilk malzeme, çizim yüzeyidir. Çizim yüzeyinin, tasarımın gerçek
ölçülerinden biraz daha büyük tutulmasına rapido ve kurşun kalem gibi malzemelerle çizim
yapmaya elverişli olmasına dikkat edilmelidir. Bu yüzeyler; resim kâğıtları, üzerlerinde mili
metrik çizgiler olan bristol kartonlar, kuşe kâğıtlar ve aydıngerlerdir. Pikaj da kullanılan
diğer malzemeler ise T cetveli, gönye, maskeleme bandı, yapıştırıcı, makas, cımbız, maket
bıçağı, jilet, sıvı daktilo silgisi, kurşun kalem, rapido, fırça, trilin ve çini mürekkebidir.
Dizgi çıktıları, reprodüksiyonlar ve illüstrasyonlar pikaj üzerinde bir araya getirilir. Küçük
parçaların yapıştırılmasında kauçuk çözeltisi, büyük parçaların yapıştırılmasında ise
mumlama yöntemi tercih edilmektedir.
Slaytların, fotoğrafların ve illüstrasyonların pikaj üzerine istenilen ölçüler içinde
yerleştirilmesinde orantı cetvellerinden yararlanılır, Letraset gibi kuru yöntemle transfer
edilebilen harfler pikaj üzerine doğrudan uygulanabilirler.
Çizim bittikten sonra bütün lekeler ve çizim yanlışları, beyaz bant veya sıvı daktilo silgisi ile
kapatılmalıdır.
Birçok renk kalıbının üst üste kullanıldığı durumlar dışında, genellikle bütün görsel unsurlar,
aynı yüzey üzerinde ve gerçek boyutlarında gösterilir. Büyütülmesi ya da küçültülmesi istenen
pikajların üzerine gerekli bilgiler not edilmelidir.
Fotoğraf, slayt ve illüstrasyon gibi malzemeler renk ayrımı işleminden geçirileceği için,
pikajdan ayrı tutulurlar. Pikaj üzerinde yer alan fotoğrafların bulunduğu bölümler, içi siyah
veya kırmızı renklerle doldurulmuş kutular halinde gösterilir. Pikajdan alınan negatif film
üzerinde fotoğrafların yer alacağı kutular saydam yüzeyler halinde elde edilirler. Böylelikle
fotoğraflardan alınan tramlanmış negatifler, bu saydam kutular içine kolaylıkla monte
edilebilir. Bazen siyah-beyaz çalışmalarda fotoğraflar önceden tramlanır ve tramlanmış
pozitif kopyalar doğrudan doğruya pikajın üzerine yapıştırılırlar. Bu yöntem kullanıldığında,
pozitif kopya üzerinde rötuş yapma olanağı doğar.
Renk kalıplarının üst üste kullanılacağı ya da görsel unsurların birbirinin üstüne bindirildiği
çalışmalarda, pikajın uygulandığı yüzeye ek olarak aydınger kâğıtlarından yararlanılır.
Böylelikle renk ya da diğer görsel unsurlar, montaj aşamasında bir araya getirilmek üzere
ayrı yüzeyler üzerine çizilir ya da yapıştırılırlar. Bu unsurların film, montaj, kalıp ve baskı
aşamasında istenilen konumlarda kullanılabilmesi için pikaj da dahil olmak üzere bütün ek
tabakaların üzerine siyah mürekkeple birbirleri ile çakışan kros işaretleri konur.
Daha basit renkli çalışmalarda ise, renkli basılacak bölüme pikaj üzerinde istenilen renk kodu
verilir. Böylelikle pikaj, biri siyah kalıp için, diğeri renkli kalıp için olmak üzere iki kez
pozlandırılır.
Pikajın sınır çizgilerini belirtmede, ortokromatik filmin duyarsız olduğu açık mavi tonlarda
özel olarak üretilen markerler kullanılır. Eğer görsel unsurlar ya da zeminde kullanılan
renkler tasarım dış sınırlarına kadar bütünüyle kaplıyorsa, bu durumda tasarımı sınırlayan
çizgilerin 2-3 mm. dışına siyah mürekkeple bir çizgi daha çizilmelidir. Tasarımı sınırlayan
çizgiler ile bu çizgilerin dışından siyah mürekkeple çizilen çizgiler arasında kalan boşluğa
"bıçak payı" adı verilir. Ayrıca pikajın dört köşesine siyah mürekkeple kesim sınırlarını
belirten kroslar konulmalıdır. Bu kroslar köşelerden 3-4 mm uzaklıklarda olmak üzere
rapido, trilin ya da ince uçlu siyah keçeli kalemlerle belirtilmelidir.
Pikaj, kamera ile pozlandırma aşamasında kirlenebilir, hatta çizilebilir. Bu nedenle pikaj
çalışmalarını, üzerlerini örtecek biçimde, eski kâğıtlarla kaplamak yararlı olur.
Pikaj, bir tasarımın basılma sürecindeki ilk basamaktır. Bu çalışma, çizim yüzeyi üzerine
önceden belirlenen konumda yerleştirilmiş ve kamera ile pozlanmaya hazır hale getirilmiş
bütün görsel unsurları içerir. Bu nedenle, pikajın kusursuz olarak hazırlanması gerekir,
harflerdeki kırılmalar, imlâ yanlışları, baskı tekniği açısından risk oluşturan çalışma
yöntemleri vb. basılı işe aynen yansıyacaktır. Pikaj çizimine başlamadan önce slayt, fotoğraf,
illüstrasyon, tipografi gibi görsel unsurları istenilen boyutlarda büyültmek ya da küçültmek
gerekir.
Görsel bir imgeyi orantılı olarak büyütüp-küçültmede başvurulan iki yöntem vardır :
a) Diyagonal Çizgi : Büyütülmesi yada küçültülmesi gereken görsel unsurun sınırlarını
belirleyen çerçeve çizgileri, üzerline yerleştirilen yarı saydam bir kağıda aktarılır. Çerçeveyi
oluşturan dikdörtgenin sol alt köşesi ile sağ alt köşesi, cetvel yardımıyla, diyagonal bir çizgiyle
birbirine bağlanır. Eğer imgenin büyütülmesi söz konusu ise, bu diyagonal çizgi çerçevenin
sağ üst köşesinin daha da yukarısına doğru uzatılmalıdır. Bu diyagonal çizgi üzerinde
alınacak herhangi bir noktadan, çerçeveyi oluşturan doğrulara çıkılacak dikmelerle; imgenin
orantılı olarak büyütülmüş ya da küçültülmüş örnekleri elde edilir.
b) Orantı cetveli : Büyültme ve küçültme işleminde sık kullanılan, kolay ve hızlı çalışma
olanağı veren bir araçtır. Orantı cetveli, genellikle aynı merkezden birbirine bağlanan iki
diskten oluşur. Disklerin çevresi mili metrik çizgilerle bölünmüştür. Görsel imgenin en ya da
boy ölçüsü ile büyültme ya da küçültme durumunda istenen en ya da boy ölçüsü iki disk
üzerinde üst üste çakıştırıldığında; disklerin bütün kenarlarında birbirleriyle karşılıklı olarak
çakışan bütün ölçüler, görsel unsurun orantılı olarak küçültülmüş ya da büyütülmüş
boyutlarını gösterir.
Pikajda kullanılan bütün çizgiler, film yüzeyinde görünecek biçimde, siyah mürekkeple
gösterilir. Pikajın köşelerinde yer alan ve kesim yerlerini gösteren çizgilere kros çizgileri
denir. Kesik çizgiler ise katlama yerlerini belirtir. Pikaj içinde yer alan ve mürekkeple
belirtilen bütün çizgiler, baskı ile doğrudan ilişkilidir. Çerçeve çizgileri, kesilerek ayrılması
gereken bölgeleri gösteren kesik çizgiler, tramlanacak ya da baskıda renklendirilecek
kısımların sınırlarını belirtmede kullanılan çizgiler bu gruba girer.
İki ya da daha fazla rengin, tipografi, illüstrasyon ya da fotoğrafın birbirinin içinde veya üst
üste kullanıldığı tasarımlarda pikaj, iki yada daha fazla olmak üzere ayrı kâğıtlar üzerine
hazırlanır. Önce görsel unsurların en belirleyici olarak yer aldığı çizim hazırlanır. Ayrı olarak
çizilen bu tabakaların her birine; sonradan doğru olarak monte edilmelerini sağlayacak
biçimde, üst üste konulduklarında birbirlerine çakışan kros işaretleri konulmalıdır.
Montaj yapılırken filmlerin ters yani "Emülsiyonlu" tarafı üste bakmalıdır ki kopya işlemi
yapılırken hassas tabaka plakaya gelsin. Aksi halde film kalınlığı ışığı geçireceğinden özellikle
tramlı işlerde nokta kaybına neden olur.
Ayrıca sınırlı bir resim içersinde tek tek monte edilmesi gereken filmlerin, iş olmayan
kısımlarının üst üste montajı, sonradan bir takım düzeltmelerin yapılmasını gerektirir. Üst
üste filmler gölgeler yapar ve bu gölgeler plâkaya aynen geçer.