<<Geri
bir reprodüksiyon atölyesine ihtiyacý vardýr. Reprodüksiyon cihazlarýný þu þekilde
sýralayabiliriz :
1) Çekim Cihazlarý
Reprodüksiyon atölyesine gelen her türlü opak veya þeffaf orijinaller, tire tramlý veya yarým
ton olarak çekim cihazlarýnda çekilir. Bu cihazlar, kamera, agrandizör, kontak kopya þaseleri,
veya elektronik scanner cihazlarý olabilir.
a) Kameralar : Reprodüksiyon kameralarý bilinen amatör fotoðraf makinelerine benzerler.
Fakat en belirgin farklýlýklarý repro kameralarýnýn daha büyük olmalarýdýr. Diðer bir farklýlýk
ise, repro kameralarýnýn çift boyutlu orijinallerden resim çekmeleridir. Reprodüksiyon
kameralarý 1930'lu yýllara kadar tahtadan yapýlýrdý. Bu kameralar halen bazý kliþe hânelerde
kullanýlmakla birlikte, yerlerini büyük ölçüde modern kameralara býrakmýþlardýr.
Kamera parçalarýOrijinal þasesi : Çerçeve þeklinde bir dökümdür ve alt tablasý vakum lastiði
ile kaplýdýr. Çerçeve içinde kristal cam bulunur. Çekimi yapýlacak orijinal, lastikle cam
arasýna sýkýþtýrýlýr ve mevcut hava vakum motoru vasýtasýyla tahliye edilir. Böylece orijinalin,
vakum lastiði ile kristal cam arasýnda düz durmasý saðlanmýþ olur.Iþýklandýrma tertibatý :
Orijinalin aydýnlatýlmasý için eskiden ark kömüründen yararlanýlýrdý. Ark ýþýðý gün ýþýðýna
yakýn 5-6 bin Kelvinlik ýþýk vermekle birlikte yanan kömürler aralarý açýldýkça ýþýk kalitesi
bozulur. Bu yüzden ark yerine ark ýþýðý kalitesinde ýþýk veren Xenon (Ksenon) ýþýk tercih
edilmektedir.
Körük : Objektif ile filmin bulunduðu þase arasýndaki irtibatý körük saðlar. Körüðün
kesinlikle ýþýk kaçýrmamasý gerekir. Körük ýþýk kaçýrýrsa çekilen resim detaysýz ve dolayýsýyla
bozuk olur.
Görüntü Camý : Resim görüntüsünün net olarak saðlandýðý, karanlýk odada bulunan kamera
bölümüdür. "Buzlu cam" veya "mat cam" da denir. Resim netleþtirilmesi ve ölçüsünün tespiti
için kullanýlýr.
Cam tram tertibatý : Basit kamera modellerinde cam tram, fotoðrafçý tarafýndan yerleþtirilir.
Modern ve elektronik kumandalý kameralarda ise cam tram, ilgili düðmeye basmakla görüntü
alanýna gelir. Kullanýldýktan sonra yine düðmeye basýlarak yerine gönderilir.
Sehpa : Kamerayý taþýmak için kullanýlýr. Üzerinde diþli bant vardýr. Bu diþli bant üzerinde
orijinal þasesi ve körük, ileri geri hareket ederek resim büyültülür veya küçültülür.
Kameranýn küçültme kapasitesi kullanýlan objektifin odak uzaklýðý ile birlikte, bir ölçüde
sehpanýn uzunluðuna baðlýdýr.
Objektifler : Her kamerada mutlaka bir veya daha fazla objektif bulunur. Objektifler,
orijinalden gelen ýþýnlan toplar ve film yüzeyine net olarak düþmelerini saðlarlar. Resmi
büyültüp küçültürler.
Vakumlu þase : Üzerinde hava delikleri bulunan metal bir plakadýr. Üzerine film yerleþtirilir.
Film vakum þasesinde þase üstünde durur.
Kumanda tablosu : Vakumlu þasenin alt bölmesi üzerinde bir dizi halinde bulunur. Modern elektronik kameralarda ise kumanda tablosu, ayrý bir ünite olarak yekpare bir dolap içinde
kameranýn vakumlu þasesine yakýn bir yerde durur. Netleþtirme, ebat ayarlama, pozlandýrma,
diyafram ayarý gibi iþlemler yapan kumanda elemanlarý bu kutu üzerinde yer alýr.
Kameralarý yatay (Horizontal), dikey (Vertical) ve üniversal (Karanlýk oda kamerasý) olmak
üzere üçe ayýrabiliriz :
Yatay kameralarda orijinal þasesi, objektif, körük ve görüntü camý peþ peþe ve yatay olarak
dizilmiþtir. Görüntüyü oluþturan ýþýn, yatay olarak hareket eder. Yatay kameralarýn, karanlýk
oda tipleri artýk imal edilmemektedir. Çoðunlukla orijinal þasesi, objektifi ve körüðü aydýnlýk
odada, diðer kýsýmlarý karanlýk odada bulunan tipleri olduðu gibi, tamamý aydýnlýk odada
bulunan yatay kameralar da vardýr. Aydýnlýk oda kameralarýnýn vakumlu þase bölümü
tamamen kapalýdýr. Yatay kameralar, diðer kamera çeþitlerine göre daha fazla büyültme ve
küçültme kapasitesine sahiptir. Orijinal ve film þasesi diðer kamera tiplerine oranla çok daha
büyük olabilir. Dikey kameralarýn parçalarý yatay kameralarla aynýdýr. Fakat orijinal þasesi
yukarý aþaðý, yani dikey olarak hareket eder. Ayrýca objektifi sabittir ve yatay kameralarda
olduðu gibi hareket etmez. Resim büyültürken, orijinal þasesi objektife doðru yaklaþýr.
Küçültmelerde ise objektiften uzaklaþýr. Orijinali aydýnlatan ýþýk kaynaklarý, orijinal þasesinin
üzerinde bulunur. Üniversal kameralar kontak kopya þasesine benzeyen, kutu biçiminde,
tamamý karanlýk odada bulunan kameralardýr. Orijinal ve film þaseleri ortalama 50x60 cm
civarýndadýr. Genellikle siyah-beyaz resimler için imâl edilmiþlerdir. Üniversal kameralarýn
en önemli avantajlarý, küçük olup az yer kaplamalarý, kolay kullanýlmalarý ve seri iþ
yapmalarýdýr.
b) Agrandizör :
Agrandizör, kelime olarak, "Büyülten" anlamýna gelir. Kameralara oranla daha çok
büyültme imkânýna sahiptirler. Cinslerine göre 10-20 kat büyültme yapabilirler. Bazýlarý ise
yarý yarýya veya 1/4 oranýnda küçültme imkânýna sahiptir.
Agrandizörler, aslýnda amatör kameralarý ile çekilen negatiflerden kâðýda fotoðraf baskýsý
yapmak için yapýlmýþtýr. Fakat þeffaf negatif veya dia pozitiflerden çekim yapmak için de
kullanýlmaktadýrlar.
Genellikle kameralarda çekilen opak orijinaller, özel ýþýk tertibatlý agrandizörler tarafýndan
da çekilebilir. Bu durumda film þasesine Dia pozitif veya negatif, orijinal þasesine ise ham film
konur. Agrandizörlerin orijinal þaseleri kameralara oranla bir hayli küçüktür. Bu yüzden
agrandizörlerde opak çalýþma pek verimli olmaz.
Agrandizörler dikey çalýþýr. Iþýk kaynaðý, körük, objektif ve film þasesi yukarýdan aþaðý doðru
peþ peþe dizilir. Cihaz bir sehpa üzerinde durur. Kumanda tablosu makine üstünde veya ayrý
bir kutu üstünde yerleþik olarak bulunabilir.
Otomatik olarak çalýþan agrandizörler dia pozitiften, direkt olarak renklere ayrýlmýþ tramlý
negatifler hazýrlayabilirler.
c) Kontak kopya þasesi :
Bu cihazlar genellikle 1:1 ölçüsünde çalýþýrlar. Kutu veya dolap görünümündedirler ve içte,
yere yakýn kýsýmda ýþýk kaynaðý bulunur. Üstte kristal cam vardýr. Cam üzerine yerleþtirilen
þeffaf orijinal (Dia pozitif veya negatif) ve ham film üst üste çakýþtýrýlýr. Pozlandýrma cam ile
lastik arasýndaki hava boþaltýlarak vakum altýnda yapýlýr.Kontak kopya þasesinin görevleri:
1) Yarým ton negatiften pozitif veya pozitiften negatif kopya yapýmý
2) Yarým ton negatiften kontak tram ile tramlý pozitif yapýmý
3) Çeþitli maske kopyalarý
4) 1:1 ölçüsünde renk ayýrýmý çalýþmalarý (Dia pozitiften)
5) Çeþitli kâðýt kopyalarý
6) Teksir kopyalarý
7) Kalýp veya pigment kâðýdý kopyalarýÝyi bir kontak kopya cihazýnda bulunmasý gereken
parçalar1) Vakum tertibatý ve göstergesi
2) Hassas poz saati
3) Asgari 100 vatlýk kademesiz ayarlý bir döner nokta ýþýðý
4) Yaygýn ýþýk için kademesiz ayarlý opal lambalar
5) Kýrmýzý ve yeþil emniyet ýþýklarý
6) Nokta ýþýðýný üst camýn her yerine eþit daðýtan ince kenarlý mercek
7) Kristal üst cam
8) Otomatik olarak dönen filtre diski
9) Nokta ýþýðý obtüratörü(Perdesi) d) Renk ayýrma cihazlarý : Ara tonlu ve çok renkli
imgelerin röprodüksiyonundaki ilk basamak, renk ayrýmýdýr. Terimden de anlaþýlacaðý gibi,
renk ayýrýmý; imgeyi sarý, magenta, cyan ve siyah olmak üzere dört standart renge bölme
iþlemidir.
Repdodüksiyon Cihazlarý
Reprodüksiyon cihazlarýnýn matbaacýlýktaki yeri çok önemlidir. Çünkü her baský sistemininbir reprodüksiyon atölyesine ihtiyacý vardýr. Reprodüksiyon cihazlarýný þu þekilde
sýralayabiliriz :
1) Çekim Cihazlarý
Reprodüksiyon atölyesine gelen her türlü opak veya þeffaf orijinaller, tire tramlý veya yarým
ton olarak çekim cihazlarýnda çekilir. Bu cihazlar, kamera, agrandizör, kontak kopya þaseleri,
veya elektronik scanner cihazlarý olabilir.
a) Kameralar : Reprodüksiyon kameralarý bilinen amatör fotoðraf makinelerine benzerler.
Fakat en belirgin farklýlýklarý repro kameralarýnýn daha büyük olmalarýdýr. Diðer bir farklýlýk
ise, repro kameralarýnýn çift boyutlu orijinallerden resim çekmeleridir. Reprodüksiyon
kameralarý 1930'lu yýllara kadar tahtadan yapýlýrdý. Bu kameralar halen bazý kliþe hânelerde
kullanýlmakla birlikte, yerlerini büyük ölçüde modern kameralara býrakmýþlardýr.
Kamera parçalarýOrijinal þasesi : Çerçeve þeklinde bir dökümdür ve alt tablasý vakum lastiði
ile kaplýdýr. Çerçeve içinde kristal cam bulunur. Çekimi yapýlacak orijinal, lastikle cam
arasýna sýkýþtýrýlýr ve mevcut hava vakum motoru vasýtasýyla tahliye edilir. Böylece orijinalin,
vakum lastiði ile kristal cam arasýnda düz durmasý saðlanmýþ olur.Iþýklandýrma tertibatý :
Orijinalin aydýnlatýlmasý için eskiden ark kömüründen yararlanýlýrdý. Ark ýþýðý gün ýþýðýna
yakýn 5-6 bin Kelvinlik ýþýk vermekle birlikte yanan kömürler aralarý açýldýkça ýþýk kalitesi
bozulur. Bu yüzden ark yerine ark ýþýðý kalitesinde ýþýk veren Xenon (Ksenon) ýþýk tercih
edilmektedir.
Körük : Objektif ile filmin bulunduðu þase arasýndaki irtibatý körük saðlar. Körüðün
kesinlikle ýþýk kaçýrmamasý gerekir. Körük ýþýk kaçýrýrsa çekilen resim detaysýz ve dolayýsýyla
bozuk olur.
Görüntü Camý : Resim görüntüsünün net olarak saðlandýðý, karanlýk odada bulunan kamera
bölümüdür. "Buzlu cam" veya "mat cam" da denir. Resim netleþtirilmesi ve ölçüsünün tespiti
için kullanýlýr.
Cam tram tertibatý : Basit kamera modellerinde cam tram, fotoðrafçý tarafýndan yerleþtirilir.
Modern ve elektronik kumandalý kameralarda ise cam tram, ilgili düðmeye basmakla görüntü
alanýna gelir. Kullanýldýktan sonra yine düðmeye basýlarak yerine gönderilir.
Sehpa : Kamerayý taþýmak için kullanýlýr. Üzerinde diþli bant vardýr. Bu diþli bant üzerinde
orijinal þasesi ve körük, ileri geri hareket ederek resim büyültülür veya küçültülür.
Kameranýn küçültme kapasitesi kullanýlan objektifin odak uzaklýðý ile birlikte, bir ölçüde
sehpanýn uzunluðuna baðlýdýr.
Objektifler : Her kamerada mutlaka bir veya daha fazla objektif bulunur. Objektifler,
orijinalden gelen ýþýnlan toplar ve film yüzeyine net olarak düþmelerini saðlarlar. Resmi
büyültüp küçültürler.
Vakumlu þase : Üzerinde hava delikleri bulunan metal bir plakadýr. Üzerine film yerleþtirilir.
Film vakum þasesinde þase üstünde durur.
Kumanda tablosu : Vakumlu þasenin alt bölmesi üzerinde bir dizi halinde bulunur. Modern elektronik kameralarda ise kumanda tablosu, ayrý bir ünite olarak yekpare bir dolap içinde
kameranýn vakumlu þasesine yakýn bir yerde durur. Netleþtirme, ebat ayarlama, pozlandýrma,
diyafram ayarý gibi iþlemler yapan kumanda elemanlarý bu kutu üzerinde yer alýr.
Kameralarý yatay (Horizontal), dikey (Vertical) ve üniversal (Karanlýk oda kamerasý) olmak
üzere üçe ayýrabiliriz :
Yatay kameralarda orijinal þasesi, objektif, körük ve görüntü camý peþ peþe ve yatay olarak
dizilmiþtir. Görüntüyü oluþturan ýþýn, yatay olarak hareket eder. Yatay kameralarýn, karanlýk
oda tipleri artýk imal edilmemektedir. Çoðunlukla orijinal þasesi, objektifi ve körüðü aydýnlýk
odada, diðer kýsýmlarý karanlýk odada bulunan tipleri olduðu gibi, tamamý aydýnlýk odada
bulunan yatay kameralar da vardýr. Aydýnlýk oda kameralarýnýn vakumlu þase bölümü
tamamen kapalýdýr. Yatay kameralar, diðer kamera çeþitlerine göre daha fazla büyültme ve
küçültme kapasitesine sahiptir. Orijinal ve film þasesi diðer kamera tiplerine oranla çok daha
büyük olabilir. Dikey kameralarýn parçalarý yatay kameralarla aynýdýr. Fakat orijinal þasesi
yukarý aþaðý, yani dikey olarak hareket eder. Ayrýca objektifi sabittir ve yatay kameralarda
olduðu gibi hareket etmez. Resim büyültürken, orijinal þasesi objektife doðru yaklaþýr.
Küçültmelerde ise objektiften uzaklaþýr. Orijinali aydýnlatan ýþýk kaynaklarý, orijinal þasesinin
üzerinde bulunur. Üniversal kameralar kontak kopya þasesine benzeyen, kutu biçiminde,
tamamý karanlýk odada bulunan kameralardýr. Orijinal ve film þaseleri ortalama 50x60 cm
civarýndadýr. Genellikle siyah-beyaz resimler için imâl edilmiþlerdir. Üniversal kameralarýn
en önemli avantajlarý, küçük olup az yer kaplamalarý, kolay kullanýlmalarý ve seri iþ
yapmalarýdýr.
b) Agrandizör :
Agrandizör, kelime olarak, "Büyülten" anlamýna gelir. Kameralara oranla daha çok
büyültme imkânýna sahiptirler. Cinslerine göre 10-20 kat büyültme yapabilirler. Bazýlarý ise
yarý yarýya veya 1/4 oranýnda küçültme imkânýna sahiptir.
Agrandizörler, aslýnda amatör kameralarý ile çekilen negatiflerden kâðýda fotoðraf baskýsý
yapmak için yapýlmýþtýr. Fakat þeffaf negatif veya dia pozitiflerden çekim yapmak için de
kullanýlmaktadýrlar.
Genellikle kameralarda çekilen opak orijinaller, özel ýþýk tertibatlý agrandizörler tarafýndan
da çekilebilir. Bu durumda film þasesine Dia pozitif veya negatif, orijinal þasesine ise ham film
konur. Agrandizörlerin orijinal þaseleri kameralara oranla bir hayli küçüktür. Bu yüzden
agrandizörlerde opak çalýþma pek verimli olmaz.
Agrandizörler dikey çalýþýr. Iþýk kaynaðý, körük, objektif ve film þasesi yukarýdan aþaðý doðru
peþ peþe dizilir. Cihaz bir sehpa üzerinde durur. Kumanda tablosu makine üstünde veya ayrý
bir kutu üstünde yerleþik olarak bulunabilir.
Otomatik olarak çalýþan agrandizörler dia pozitiften, direkt olarak renklere ayrýlmýþ tramlý
negatifler hazýrlayabilirler.
c) Kontak kopya þasesi :
Bu cihazlar genellikle 1:1 ölçüsünde çalýþýrlar. Kutu veya dolap görünümündedirler ve içte,
yere yakýn kýsýmda ýþýk kaynaðý bulunur. Üstte kristal cam vardýr. Cam üzerine yerleþtirilen
þeffaf orijinal (Dia pozitif veya negatif) ve ham film üst üste çakýþtýrýlýr. Pozlandýrma cam ile
lastik arasýndaki hava boþaltýlarak vakum altýnda yapýlýr.Kontak kopya þasesinin görevleri:
1) Yarým ton negatiften pozitif veya pozitiften negatif kopya yapýmý
2) Yarým ton negatiften kontak tram ile tramlý pozitif yapýmý
3) Çeþitli maske kopyalarý
4) 1:1 ölçüsünde renk ayýrýmý çalýþmalarý (Dia pozitiften)
5) Çeþitli kâðýt kopyalarý
6) Teksir kopyalarý
7) Kalýp veya pigment kâðýdý kopyalarýÝyi bir kontak kopya cihazýnda bulunmasý gereken
parçalar1) Vakum tertibatý ve göstergesi
2) Hassas poz saati
3) Asgari 100 vatlýk kademesiz ayarlý bir döner nokta ýþýðý
4) Yaygýn ýþýk için kademesiz ayarlý opal lambalar
5) Kýrmýzý ve yeþil emniyet ýþýklarý
6) Nokta ýþýðýný üst camýn her yerine eþit daðýtan ince kenarlý mercek
7) Kristal üst cam
8) Otomatik olarak dönen filtre diski
9) Nokta ýþýðý obtüratörü(Perdesi) d) Renk ayýrma cihazlarý : Ara tonlu ve çok renkli
imgelerin röprodüksiyonundaki ilk basamak, renk ayrýmýdýr. Terimden de anlaþýlacaðý gibi,
renk ayýrýmý; imgeyi sarý, magenta, cyan ve siyah olmak üzere dört standart renge bölme
iþlemidir.