<<Geri
ve kâğıt yine bobin olarak makineyi terk eder veya makinenin çıkış kısmında
kırma katlama ünitesi mevcutsa katlanarak sayılır ve istif edilir. 1912 yılında
Caspar Hermann (VOMAG) ilk rotatif ofset makinelerini üretmeye başlamıştır.
Bu sistem yüksek tirajlı gazete, kitap, dergi, katalog, telefon rehberi, broşür
gibi işlerin basımı için çok uygundur. Ülkemizde ilk rotatif ofset baskı
makinesi 1963 yılında gazete basımı için çalışmaya başlamış ve zamanla belli
başlı gazeteler de bu sistemi benimsemişlerdir.
Bu makinelerde çoğunlukla, kauçuk kauçuğa (Blanket - blankete) baskı
sistemi uygulanmaktadır. İki kauçuk silindir arasından kâğıt geçer ve bu
geçiş sırasında ön ve arka baskısı yapılır. Kauçuk kazanları, birer kalıp kazanı
ile temas halindedir.
Bu makinelerin silindir sistemleri genellikle 3 tipte karşımıza çıkar :
Üç silindir sistemi : Her baskı ünitesinde ayrı bir baskı kazanı mevcuttur. Bu
makineler kâğıdın bir yüzüne baskı yapar.
Beş silindir sistemi : İki kauçuk kazanın ortasında bir baskı kazanı bulunur.
Bu sistemle çift renk ön veya arka baskı yapılır. Ancak kağıt yolu uzatılmış
olacağı için artık pek fazla kullanılmamaktadır.
Satelit sistem : Dört kalıp ve kauçuk kazan üniteleri büyük bir baskı kazanı
etrafında toplanır. İki ünitenin birleşimi ile dört renk ön-arka baskı yapılmış
olur. Bu sistemle çok iyi ayar hassasiyeti sağlanır.Rotatif Ofset Baskı
Makinelerinin
Ana Üniteleri
1) Bobin ünitesi : Makinenin cins ve kapasitesine göre tek, çift veya üç bobin
kapasitelidir. Bobinin biri biterken, diğeri otomatik olarak boşalan bobine,
yapıştırılarak bağlanır. Bunun için makinenin durdurulmasına gerek yoktur.
2) Klima ünitesi : Bobin teşkilatının hemen yanında yer alır. Bobinden çıkan
kâğıt, üst ve altta dizilmiş olan bir seri merdaneler arasından ondüle
biçiminde inip çıkarak zikzaklar meydana getirir. Böylece baskıya girmeden
önce bobin kâğıdının 30 - 40 metrelik bir bölümü havalandırılmış olur. Baskı
için kondisyon kazanır. Bu arada tozları temizlenmiş olur. Ayrıca kağıttaki
statik elektrik de boşaltılır
3) Gergi ünitesi : Baskı kondisyonu kazanmış olan kâğıt bu ünitede gerekli
gerginliği, yine birçok merdane arasından geçerken kazanır. Merdaneler
hareketli olduğu için, herhangi bir gevşeme söz konusu olunca derhal
harekete geçer. Kâğıdın standart gerginliğini ve ayarlı baskı için kâğıdın
daima tam ortadan akmasını sağlar.
4) Baskı üniteleri : İki yan duvarın iç kısmına yerleştirilmiş olan kalıp ve
kauçuk kazanları ve bunlara bağlı mürekkep-su merdane topluluklarından
oluşur. Bazı baskı üniteleri dikey bir kibrit kutusu biçiminde olurken, bazıları
köprü şeklindedir. Her bir ünite asgari iki, azami dört renk baskı yapar. Bu
makinelerde baskı ünitelerinden bir çoğu yan yana dizilidir ve gergi
ünitesinden gelen kâğıtlar sıra ile bu baskı ünitelerinde ön ve arka yüzleri
basılarak geçerler.
Kauçuklar, kazana iki kenarından gerilerek takılır. Böylece yüksek hızda
dönen kauçuk kazanı düzgün baskı yapar.
Kauçuk kazanlar, kızaklar üzerinde hareket ederler.
a) Mürekkep ünitesi
Birkaç sentetik kaplama çelik vargel ve bir o kadar da kauçuk vargel, boyanın
ezilmesini sağlarlar. Bunların çapları değişiktir. Çelik vargellerin içindeki
soğutucular, mürekkep ünitesindeki ısınmayı önler. Aksi halde çok hızlı
dönen silindirler, aşırı derecede ısındığı için, çabuk kuruma özelliğinde olan
mürekkep, merdane üzerinde kuruyabilir. Kalıp ile temas halindeki verici
mürekkep merdaneleri iki veya üç adettir. Bu merdanelerin çapları değişiktir.
Hassas ayarları el ile yapılır. Kalıba temas ettirilmesi veya kalıptan çekilmesi
merkezi kumanda tablasından otomatik veya hidrolik olarak yapılır.
Mürekkep haznesi içindeki ana verici silindirin, hızı ayarlanabilir. Burada
mürekkebi alarak vargellere veren mürekkep silindiri bu işi ileri-geri hareket
ederek yapmaz. Çünkü bu tür taşıma sistemi tabaka ofsete has bir sistemdir
ve hızı düşürdüğü için baskı hızı çok yüksek olan veb ofsete uygun değildir.
Bu bakımdan ana verici silindirle, mürekkep taşıyıcı silindir, vargeller ve
diğer merdaneler birbirleriyle bitişik olarak çalışırlar.
b) Nemlendirme Ünitesi
Hazne, hazne içinde dönen verici su silindiri, taşıyıcı silindir ve kalıba su
verici merdaneden oluşur. Taşıma silindiri ileri geri hareket etmez. Diğer
silindirlerle sürekli irtibat halindedir. Çünkü veblerin sürati çok yüksektir ve
gidiş gelişler bu sürate ayak uyduramaz.
Püskürtme Sistemi : Haznedeki su, ezici veya inceltici silindirin üzerine eşit
yoğunlukta püskürtülür. Bu silindir, suyu kalıpla temas halindeki merdaneye
aktarır. Avantajı basit ve kolay uygulanabilmesidir.
En önemlisi ise kâğıdın toz ve pisliğinin hazneye gelip suyu kirletmemesidir.
Dahlgren Sistemi : Bu sistemde su, ya hazne içindeki ana su silindiri ile ezici
silindire verilir veya püskürtme yapılır. Su verici merdanenin hem suyu, hem
de mürekkebi kalıba vermek gibi iki görevi vardır. Çünkü burada bütün boya
ve su merdaneleri birbirleriyle temas halindedir.
Kullanılan hazne suyunda önemli ölçüde alkol mevcuttur. Alkolün uçarak
mürekkebi çabuk kurutma, kâğıdın açmasını önlemek gibi görevlerden başka
daha yumuşak mürekkep kullanımına imkan sağlama gibi bir özelliği vardır.
Bu özellik gazete kâğıdı gibi kötü kaliteli kâğıtlarla iyi sonuç alınması için
önemlidir.
5) Kağıt yakalama ünitesi
Web ofsette, baskı, esnasında kâğıt koparsa makineler hemen otomatik
olarak durur. Ancak kâğıtların bir bölümü kazanlar arasında sıkışıp
birikimlere yol açabilir.
Kâğıt, kurutma veya katlama bölümünde koparsa, baskı ünitelerinin
sonundaki kâğıt yakalama ünitesi tarafından otomatikman tutulur. Böylece
fersude birikimi önlenmiş olur
6) Kurutma ünitesi
Baskıdan çıkan kâğıt kurutma ünitesinden, kuruyarak geçer. Kurutma, çeşitli
usullerle yapılır.
a) Gaz alevi ile kurutma (en iyi sonucu verir)
b) Sıcak hava ile kurutma
c) Gaz alevi-sıcak hava sirkülasyonu ile kurutma
d) Ultraviyole ışınları - Gaz alevi ile kurutma
e) Ultraviyole ışınları ile kurutma.
Kâğıdın fırından geçişi makinenin baskı sürati kadar çabuk olur. Aksi halde
kâğıt fırında kavrulur. Kurutma ünitesinde kuruyan boya sertleşir, parlaklık
kazanır. Böylelikle kâğıdın katlama ünitesinde katlanması kolaylaşmış olur.
Kurutma ünitesi iyi cins ve komple teşkilatlı veb ofset makinelerinde bulunur.
Basit makinelerde basılan gazete kâğıtlarında boyanın kuruması, yalnızca
boyanın kâğıt içinde derinlemesine yayılması ile ve havanın yardımı ile olur.
Kurutma fırınından çıkan kâğıt bir grup soğutma silindirinden geçerek normal
ısıya kavuşur. Silindirler geniş çaplıdır ve içlerinden soğuk su geçerek silindir
yüzeylerini soğuturlar.
7) Katlama ve kesim ünitesi
Soğutucu silindirlerden geçen kâğıt bir dizi silindir arasından daha geçerek
tam merkeze gelecek şekilde yönlendirilir ve atlama ünitesinde diğer
rulolarla birleşir, katlanır, kesilir ve istif asansörü vasıtası ile paketlenmeye
gönderilir.
Katlama ünitesi kendine has özellikleri olan, makine içinde ayarlı bir
makinedir. Katlamalar haç, paralel veya zik-zak katlama şeklinde olabilir. Haç
katlama huni şeklindedir. Diğerleri ise cep biçimindedir. Katlama ünitesinin
veb ofsette önemi büyüktür.
Rotatif Ofset Baskı Sistemi
Rotatif ofset baskı sisteminde bobin kâğıtlar kullanılır, çift taraflı baskı yapılırve kâğıt yine bobin olarak makineyi terk eder veya makinenin çıkış kısmında
kırma katlama ünitesi mevcutsa katlanarak sayılır ve istif edilir. 1912 yılında
Caspar Hermann (VOMAG) ilk rotatif ofset makinelerini üretmeye başlamıştır.
Bu sistem yüksek tirajlı gazete, kitap, dergi, katalog, telefon rehberi, broşür
gibi işlerin basımı için çok uygundur. Ülkemizde ilk rotatif ofset baskı
makinesi 1963 yılında gazete basımı için çalışmaya başlamış ve zamanla belli
başlı gazeteler de bu sistemi benimsemişlerdir.
Bu makinelerde çoğunlukla, kauçuk kauçuğa (Blanket - blankete) baskı
sistemi uygulanmaktadır. İki kauçuk silindir arasından kâğıt geçer ve bu
geçiş sırasında ön ve arka baskısı yapılır. Kauçuk kazanları, birer kalıp kazanı
ile temas halindedir.
Bu makinelerin silindir sistemleri genellikle 3 tipte karşımıza çıkar :
Üç silindir sistemi : Her baskı ünitesinde ayrı bir baskı kazanı mevcuttur. Bu
makineler kâğıdın bir yüzüne baskı yapar.
Beş silindir sistemi : İki kauçuk kazanın ortasında bir baskı kazanı bulunur.
Bu sistemle çift renk ön veya arka baskı yapılır. Ancak kağıt yolu uzatılmış
olacağı için artık pek fazla kullanılmamaktadır.
Satelit sistem : Dört kalıp ve kauçuk kazan üniteleri büyük bir baskı kazanı
etrafında toplanır. İki ünitenin birleşimi ile dört renk ön-arka baskı yapılmış
olur. Bu sistemle çok iyi ayar hassasiyeti sağlanır.Rotatif Ofset Baskı
Makinelerinin
Ana Üniteleri
1) Bobin ünitesi : Makinenin cins ve kapasitesine göre tek, çift veya üç bobin
kapasitelidir. Bobinin biri biterken, diğeri otomatik olarak boşalan bobine,
yapıştırılarak bağlanır. Bunun için makinenin durdurulmasına gerek yoktur.
2) Klima ünitesi : Bobin teşkilatının hemen yanında yer alır. Bobinden çıkan
kâğıt, üst ve altta dizilmiş olan bir seri merdaneler arasından ondüle
biçiminde inip çıkarak zikzaklar meydana getirir. Böylece baskıya girmeden
önce bobin kâğıdının 30 - 40 metrelik bir bölümü havalandırılmış olur. Baskı
için kondisyon kazanır. Bu arada tozları temizlenmiş olur. Ayrıca kağıttaki
statik elektrik de boşaltılır
3) Gergi ünitesi : Baskı kondisyonu kazanmış olan kâğıt bu ünitede gerekli
gerginliği, yine birçok merdane arasından geçerken kazanır. Merdaneler
hareketli olduğu için, herhangi bir gevşeme söz konusu olunca derhal
harekete geçer. Kâğıdın standart gerginliğini ve ayarlı baskı için kâğıdın
daima tam ortadan akmasını sağlar.
4) Baskı üniteleri : İki yan duvarın iç kısmına yerleştirilmiş olan kalıp ve
kauçuk kazanları ve bunlara bağlı mürekkep-su merdane topluluklarından
oluşur. Bazı baskı üniteleri dikey bir kibrit kutusu biçiminde olurken, bazıları
köprü şeklindedir. Her bir ünite asgari iki, azami dört renk baskı yapar. Bu
makinelerde baskı ünitelerinden bir çoğu yan yana dizilidir ve gergi
ünitesinden gelen kâğıtlar sıra ile bu baskı ünitelerinde ön ve arka yüzleri
basılarak geçerler.
Kauçuklar, kazana iki kenarından gerilerek takılır. Böylece yüksek hızda
dönen kauçuk kazanı düzgün baskı yapar.
Kauçuk kazanlar, kızaklar üzerinde hareket ederler.
a) Mürekkep ünitesi
Birkaç sentetik kaplama çelik vargel ve bir o kadar da kauçuk vargel, boyanın
ezilmesini sağlarlar. Bunların çapları değişiktir. Çelik vargellerin içindeki
soğutucular, mürekkep ünitesindeki ısınmayı önler. Aksi halde çok hızlı
dönen silindirler, aşırı derecede ısındığı için, çabuk kuruma özelliğinde olan
mürekkep, merdane üzerinde kuruyabilir. Kalıp ile temas halindeki verici
mürekkep merdaneleri iki veya üç adettir. Bu merdanelerin çapları değişiktir.
Hassas ayarları el ile yapılır. Kalıba temas ettirilmesi veya kalıptan çekilmesi
merkezi kumanda tablasından otomatik veya hidrolik olarak yapılır.
Mürekkep haznesi içindeki ana verici silindirin, hızı ayarlanabilir. Burada
mürekkebi alarak vargellere veren mürekkep silindiri bu işi ileri-geri hareket
ederek yapmaz. Çünkü bu tür taşıma sistemi tabaka ofsete has bir sistemdir
ve hızı düşürdüğü için baskı hızı çok yüksek olan veb ofsete uygun değildir.
Bu bakımdan ana verici silindirle, mürekkep taşıyıcı silindir, vargeller ve
diğer merdaneler birbirleriyle bitişik olarak çalışırlar.
b) Nemlendirme Ünitesi
Hazne, hazne içinde dönen verici su silindiri, taşıyıcı silindir ve kalıba su
verici merdaneden oluşur. Taşıma silindiri ileri geri hareket etmez. Diğer
silindirlerle sürekli irtibat halindedir. Çünkü veblerin sürati çok yüksektir ve
gidiş gelişler bu sürate ayak uyduramaz.
Püskürtme Sistemi : Haznedeki su, ezici veya inceltici silindirin üzerine eşit
yoğunlukta püskürtülür. Bu silindir, suyu kalıpla temas halindeki merdaneye
aktarır. Avantajı basit ve kolay uygulanabilmesidir.
En önemlisi ise kâğıdın toz ve pisliğinin hazneye gelip suyu kirletmemesidir.
Dahlgren Sistemi : Bu sistemde su, ya hazne içindeki ana su silindiri ile ezici
silindire verilir veya püskürtme yapılır. Su verici merdanenin hem suyu, hem
de mürekkebi kalıba vermek gibi iki görevi vardır. Çünkü burada bütün boya
ve su merdaneleri birbirleriyle temas halindedir.
Kullanılan hazne suyunda önemli ölçüde alkol mevcuttur. Alkolün uçarak
mürekkebi çabuk kurutma, kâğıdın açmasını önlemek gibi görevlerden başka
daha yumuşak mürekkep kullanımına imkan sağlama gibi bir özelliği vardır.
Bu özellik gazete kâğıdı gibi kötü kaliteli kâğıtlarla iyi sonuç alınması için
önemlidir.
5) Kağıt yakalama ünitesi
Web ofsette, baskı, esnasında kâğıt koparsa makineler hemen otomatik
olarak durur. Ancak kâğıtların bir bölümü kazanlar arasında sıkışıp
birikimlere yol açabilir.
Kâğıt, kurutma veya katlama bölümünde koparsa, baskı ünitelerinin
sonundaki kâğıt yakalama ünitesi tarafından otomatikman tutulur. Böylece
fersude birikimi önlenmiş olur
6) Kurutma ünitesi
Baskıdan çıkan kâğıt kurutma ünitesinden, kuruyarak geçer. Kurutma, çeşitli
usullerle yapılır.
a) Gaz alevi ile kurutma (en iyi sonucu verir)
b) Sıcak hava ile kurutma
c) Gaz alevi-sıcak hava sirkülasyonu ile kurutma
d) Ultraviyole ışınları - Gaz alevi ile kurutma
e) Ultraviyole ışınları ile kurutma.
Kâğıdın fırından geçişi makinenin baskı sürati kadar çabuk olur. Aksi halde
kâğıt fırında kavrulur. Kurutma ünitesinde kuruyan boya sertleşir, parlaklık
kazanır. Böylelikle kâğıdın katlama ünitesinde katlanması kolaylaşmış olur.
Kurutma ünitesi iyi cins ve komple teşkilatlı veb ofset makinelerinde bulunur.
Basit makinelerde basılan gazete kâğıtlarında boyanın kuruması, yalnızca
boyanın kâğıt içinde derinlemesine yayılması ile ve havanın yardımı ile olur.
Kurutma fırınından çıkan kâğıt bir grup soğutma silindirinden geçerek normal
ısıya kavuşur. Silindirler geniş çaplıdır ve içlerinden soğuk su geçerek silindir
yüzeylerini soğuturlar.
7) Katlama ve kesim ünitesi
Soğutucu silindirlerden geçen kâğıt bir dizi silindir arasından daha geçerek
tam merkeze gelecek şekilde yönlendirilir ve atlama ünitesinde diğer
rulolarla birleşir, katlanır, kesilir ve istif asansörü vasıtası ile paketlenmeye
gönderilir.
Katlama ünitesi kendine has özellikleri olan, makine içinde ayarlı bir
makinedir. Katlamalar haç, paralel veya zik-zak katlama şeklinde olabilir. Haç
katlama huni şeklindedir. Diğerleri ise cep biçimindedir. Katlama ünitesinin
veb ofsette önemi büyüktür.