<<Geri
çekmek veya çekilen filmi kopya etmek, çoğaltmak ve kalıba uygun şekle getirmektir.
Reprodüksiyon filmleri, üzerindeki kimyasal maddeler nedeniyle kâğıt ve mürekkebe oranla
ışığa çok daha hassastır. Bu sebeple filmler karanlıkta veya hassas olmadıkları renkli ışık
altında imal edilir ve kullanılırlar.
Renk Hassasiyetlerine Göre Filmler :
- Işığın her rengine hassas olan filmlere Pankromatik filmler,
- Işığın kırmızı dışındaki renklerine hassas olan filmlere Ortokromatik filmler,
- Işığın yalnız mavi rengine hassas olan filmlere de Blusensitif (maviye hassas) filmler denir.
Kullanım Alanlarına Göre Filmler
1) Tire ve Tramlı filmler :
Bunlar, yazı gibi orijinallerden çekim yapmak, kontakt kopya almak ve yarım ton
negatiflerden tramla noktalama yapmak için kullanılır ve bu tip filmlerin başlıca özelliği, tam
siyah ve tam şeffaf çizgi ve nokta vermesidir.
Siyah - beyaz işler için maviye hassas veya ortokromatik filmler kullanılır. Renkli işler içinse
(Tire renkli veya direkt tramlama) pankromatik lith filmler kullanılır.
Tire filmlerin reversal olanları da mevcuttur. Bunlarla çalışırken orijinal pozitif ise yine
pozitif, orijinal negatif ise yine negatif sonuç elde edilir. Reversal filmler genellikle kontakt
kopya ile çoğaltma yapmak için kullanılmakla birlikte, kamerada direkt çekim filmi olarak
kullanılabilecek hassasiyette olanları da vardır.
2) Yarım ton filmler :
a) Pankromatik yarım ton filmler - Maske filmleri : Du pont CSPM 7Agfa-Gevaert V 113
PKodak Pan Masking Film siyah-beyaz maske filmleri, Kodak Trimask ve Agfa Geveart
Multimask filmleri ise renkli maske filmleridir. - Optik reprodüksiyon yarım ton renk ayırım
filmleri : Du pont CCHS-7, CCMS-7 ve CCLS-7, Agfa - Geveart P 43 p, P33p ve P23p, Kodak
Typ l ve Typ 2 filmleridir.
b) Ortokromatik Yarım ton Filmler : Siyah - beyaz orijinallerden yarım ton negatif çekmek
için kullanılır. (Gevatone ortho 023)
3) Maviye Hassas Yarım ton Filmler :
Siyah-beyaz orijinallerden yarım ton negatif çekmek, yarım ton negatiflerden özellikle
tifdruk için yarım ton pozitif kontakt kopya yapmak için kullanılır. Gevatone N43p, N41p,
N31p, Du pont cronar Commercial N, Kodak Commercial Film, Kodalio Film gibi.
4) Kontrastlığı Filtrelerle Değiştirilebilen Yarım ton Filmler :
Normal yarım ton filmler, banyonun konsantrasyonu(Yoğunluğu), sıcaklığı ve süresi ile
sertleştirilir veya yumuşatılır. Bu filmlerin kontrastlığı ise sarı filtre pozu ile artar, mavi filtre
pozu ile azalır. Bu filmler standart ve programlı çalışmaya imkan verir. Du pont CCV film,
Gevaert Gevarex Go 210p, Go 230p Typon Rototyp FRV filmleri gibi.
5) Scanner Yarım ton Filmleri :
Çok kısa pozdan etkilenen, ince grenli yarım ton filmlerdir. Tifdruk için direkt olarak
kullanılabilir. Ofset ve tipo için ise negatif olarak hazırlanır, kamera ve agrandizörde
tramlanırlar. Dupont CCSF-7,Agfa-Gevaert Gevascan G 230p, Kodak Ortho Scanner, Typon
Rototyp FRS filmleri gibi. Kopya Edilecek Filmler ve Özellikleri
Kopya edilecek bütün filmler pozlandırma esnasında, yani "Resmin" plâkaya transferinde,
"Şablon" vazifesini görürler.
Filmde "İş" olan kısımlar, pozlandırmadan, "Açma" ve "Yedirme" banyolarından sonra
çözülüp atılacağından, pozlandırma anında ışık geçirmemelidir. Bu nedenle, "İş" olan
kısımlar tamamen ışığa karşı kapalı olmalıdır.
Bunun yanı sıra " İş " olmayan kısımlar da cam gibi şeffaf olmalı ve ışığa hassas tabaka
pozlandırma esnasında iyice sertleşmelidir. "İş" olmayan kısımlar ne kadar ışığı iyi geçirmeli
ise "İş" olan kısımlar da o kadar iyi kapatmalıdır.
Sadece, iyi hazırlanmış filmler, en iyi şekilde plâkaya transfer edilirler. Gerçekte de hiçbir
kopya tekniği yoktur ki, kötü hazırlanmış filmlerden, en iyi neticeyi alsın.
Kopya edilecek filmleri Negatif ve Pozitif olarak sınıflandırabiliriz. Bunlar, fotoğraf yoluyla,
çizim veya basılmış olarak elimize gelir.
Şayet hatalara meydan verilmek istenmiyorsa, genellikle bütün filmlerde şart koşulacak
durumlar şunlardır :
1 - Film ise mat olan yani pozlandırılmış gümüş tabakanın olması.
2 - Çizim ise çizilen kısmın Kopya tabakası ile kontak halde olması. Hatalar, parçalanan ışık
şuaları tarafından meydana gelir ve bu hatalar en iyi ışık kaynağında dahi olur. Bu
parçalanan ışık şuaları gölgelere sebebiyet verir. Bu gölgeler, Negatif kopyada, çizimi veya
resmi daha dolgun ve koyu gösterir. Pozitif kopyada ise iş kısımları daha sivrileşir ve
aydınlanır yani grileşir.
Bu nedenle, çok ince "Çizim" ve "Tramlı" işlerde bilhassa arzu edilmeyen ton farkları
meydana gelir.
Bu ton farklarının derecesi :
a - Filmin kalınlığına
b - Astralon ve diğer çeşitlerine
c - Plâka üzerindeki emayenin kalınlığına bağlıdır. Film ile emaye arasındaki taşıyıcı(Astralon
ve emaye) ne kadar ince olursa, o kadar az hata olur.
Şayet, filmle (mat olan kısım) ince dökülmüş emaye üst üste getirilirse en iyi kopya işlemi
yapılmış olur.
Ofset baskıda, Negatif ve Pozitif filmlere emaye kalınlığını nispeten az tutabilmek için, çok iyi
grenlenmiş plâkalara ihtiyaç vardır.
1) Negatif Filmler
Bu filmler genellikle "direkt" veya "kontak" kopya yoluyla elde edilen "fotoğraf plâkaları"
ve "filmler" den ibarettir. Elle yapılan negatiflere çok az rastlanır. Zira bu çeşit negatifler
yerine, pozitifleri tercih edilmelidir. Elle yapılan negatifler sadece "kartografi"de düzey
gravürü yapılarak elde edilir. Gravür, ışık geçirmeyen tabakası olan cam veya astralon
üzerine, özel gravür uçları ile yapılır. Tramlı Negatifler : Bu filmler direkt olarak tramlanır.
Retuşörlere kolaylık olsun diye muhtelif pozlandırmalarla yedirmeye dayanıklı "Noktalar"
elde edilir. Bu noktalar, "Zayıflandırma ve Kuvvetlendirme" banyoları ile istenilen büyüklük
veya küçüklüğe getirilir.
2) Pozitif Filmler
Pozitif filmlerden "İş" olan kısımların çok iyi şekilde kapalı, diğer kısımlarında tamamen cam
gibi şeffaf olması istenir. Pozitif kopya için daima pozitif filmler kullanılır. Tramlı Pozitifler :
Bu filmler kopya için gerekli olan keskin sınırlı ve iyi kapatılmış noktalara sahip olmalıdır.
Bunun yanı sıra noktaları iyi kapatılmamış filmlerde vardır. Bu çeşit filmleri, mikroskop ile
incelediğimizde noktalar kalemle yapılmış gibidir.Yazı Pozitifleri : Ofset kopya tekniği için
çeşitli şekilde elde edilirler. İnce beyaz kâğıtlar üzerine yazı metinleri, temiz şekilde basılır. Bu
işler için boya firmalarının "Özel Boyaları" kullanılır. Gaye çok iyi kapatılmış temiz orijinal
hazırlamaktır. Kapatıcı siyahlığı elde edebilmek için "Grafit" ve "Bronz Tozu" kullanılır. Bu
şekilde hazırlanmış orijinallerden "Yazı Pozitifleri" meydana gelir.Yazı Makinesi Pozitifleri :
En iyi şekilde elektrikli yazı makineleri ile "Özel Kâğıtlara" yazılan ve bunlardan elde edilen
pozitiflerdir. Bu kâğıtlardan ilk önce negatif alınır ve negatiflerden kontak yoluyla pozitifler
elde edilir.Foto Dizgi Pozitifleri : Ofset kopya tekniği için ideal "Yazı Pozitifleri" bu teknikle
elde edilir. Çeşitli Foto Dizgi makineleri vardır. Bunlardan Interteyp Fotosetter, Monoteyp,
Işık dizgi makinesi, Hadergo ve IBM dizgi makineleri önde gelenlerdendir.Karakalem ve
Mum Kalem Pozitifleri : Şeffaf zemin üzerine kurala uygun şekilde, çizim veya resim yapılır.
Daha sonra pozitifi alınır ve kullanılır.
Reprodüksiyon Filmleri
Reprodüksiyon atölyesinde kullanılan bütün cihazların asıl görevi, reprodüksiyon için filmçekmek veya çekilen filmi kopya etmek, çoğaltmak ve kalıba uygun şekle getirmektir.
Reprodüksiyon filmleri, üzerindeki kimyasal maddeler nedeniyle kâğıt ve mürekkebe oranla
ışığa çok daha hassastır. Bu sebeple filmler karanlıkta veya hassas olmadıkları renkli ışık
altında imal edilir ve kullanılırlar.
Renk Hassasiyetlerine Göre Filmler :
- Işığın her rengine hassas olan filmlere Pankromatik filmler,
- Işığın kırmızı dışındaki renklerine hassas olan filmlere Ortokromatik filmler,
- Işığın yalnız mavi rengine hassas olan filmlere de Blusensitif (maviye hassas) filmler denir.
Kullanım Alanlarına Göre Filmler
1) Tire ve Tramlı filmler :
Bunlar, yazı gibi orijinallerden çekim yapmak, kontakt kopya almak ve yarım ton
negatiflerden tramla noktalama yapmak için kullanılır ve bu tip filmlerin başlıca özelliği, tam
siyah ve tam şeffaf çizgi ve nokta vermesidir.
Siyah - beyaz işler için maviye hassas veya ortokromatik filmler kullanılır. Renkli işler içinse
(Tire renkli veya direkt tramlama) pankromatik lith filmler kullanılır.
Tire filmlerin reversal olanları da mevcuttur. Bunlarla çalışırken orijinal pozitif ise yine
pozitif, orijinal negatif ise yine negatif sonuç elde edilir. Reversal filmler genellikle kontakt
kopya ile çoğaltma yapmak için kullanılmakla birlikte, kamerada direkt çekim filmi olarak
kullanılabilecek hassasiyette olanları da vardır.
2) Yarım ton filmler :
a) Pankromatik yarım ton filmler - Maske filmleri : Du pont CSPM 7Agfa-Gevaert V 113
PKodak Pan Masking Film siyah-beyaz maske filmleri, Kodak Trimask ve Agfa Geveart
Multimask filmleri ise renkli maske filmleridir. - Optik reprodüksiyon yarım ton renk ayırım
filmleri : Du pont CCHS-7, CCMS-7 ve CCLS-7, Agfa - Geveart P 43 p, P33p ve P23p, Kodak
Typ l ve Typ 2 filmleridir.
b) Ortokromatik Yarım ton Filmler : Siyah - beyaz orijinallerden yarım ton negatif çekmek
için kullanılır. (Gevatone ortho 023)
3) Maviye Hassas Yarım ton Filmler :
Siyah-beyaz orijinallerden yarım ton negatif çekmek, yarım ton negatiflerden özellikle
tifdruk için yarım ton pozitif kontakt kopya yapmak için kullanılır. Gevatone N43p, N41p,
N31p, Du pont cronar Commercial N, Kodak Commercial Film, Kodalio Film gibi.
4) Kontrastlığı Filtrelerle Değiştirilebilen Yarım ton Filmler :
Normal yarım ton filmler, banyonun konsantrasyonu(Yoğunluğu), sıcaklığı ve süresi ile
sertleştirilir veya yumuşatılır. Bu filmlerin kontrastlığı ise sarı filtre pozu ile artar, mavi filtre
pozu ile azalır. Bu filmler standart ve programlı çalışmaya imkan verir. Du pont CCV film,
Gevaert Gevarex Go 210p, Go 230p Typon Rototyp FRV filmleri gibi.
5) Scanner Yarım ton Filmleri :
Çok kısa pozdan etkilenen, ince grenli yarım ton filmlerdir. Tifdruk için direkt olarak
kullanılabilir. Ofset ve tipo için ise negatif olarak hazırlanır, kamera ve agrandizörde
tramlanırlar. Dupont CCSF-7,Agfa-Gevaert Gevascan G 230p, Kodak Ortho Scanner, Typon
Rototyp FRS filmleri gibi. Kopya Edilecek Filmler ve Özellikleri
Kopya edilecek bütün filmler pozlandırma esnasında, yani "Resmin" plâkaya transferinde,
"Şablon" vazifesini görürler.
Filmde "İş" olan kısımlar, pozlandırmadan, "Açma" ve "Yedirme" banyolarından sonra
çözülüp atılacağından, pozlandırma anında ışık geçirmemelidir. Bu nedenle, "İş" olan
kısımlar tamamen ışığa karşı kapalı olmalıdır.
Bunun yanı sıra " İş " olmayan kısımlar da cam gibi şeffaf olmalı ve ışığa hassas tabaka
pozlandırma esnasında iyice sertleşmelidir. "İş" olmayan kısımlar ne kadar ışığı iyi geçirmeli
ise "İş" olan kısımlar da o kadar iyi kapatmalıdır.
Sadece, iyi hazırlanmış filmler, en iyi şekilde plâkaya transfer edilirler. Gerçekte de hiçbir
kopya tekniği yoktur ki, kötü hazırlanmış filmlerden, en iyi neticeyi alsın.
Kopya edilecek filmleri Negatif ve Pozitif olarak sınıflandırabiliriz. Bunlar, fotoğraf yoluyla,
çizim veya basılmış olarak elimize gelir.
Şayet hatalara meydan verilmek istenmiyorsa, genellikle bütün filmlerde şart koşulacak
durumlar şunlardır :
1 - Film ise mat olan yani pozlandırılmış gümüş tabakanın olması.
2 - Çizim ise çizilen kısmın Kopya tabakası ile kontak halde olması. Hatalar, parçalanan ışık
şuaları tarafından meydana gelir ve bu hatalar en iyi ışık kaynağında dahi olur. Bu
parçalanan ışık şuaları gölgelere sebebiyet verir. Bu gölgeler, Negatif kopyada, çizimi veya
resmi daha dolgun ve koyu gösterir. Pozitif kopyada ise iş kısımları daha sivrileşir ve
aydınlanır yani grileşir.
Bu nedenle, çok ince "Çizim" ve "Tramlı" işlerde bilhassa arzu edilmeyen ton farkları
meydana gelir.
Bu ton farklarının derecesi :
a - Filmin kalınlığına
b - Astralon ve diğer çeşitlerine
c - Plâka üzerindeki emayenin kalınlığına bağlıdır. Film ile emaye arasındaki taşıyıcı(Astralon
ve emaye) ne kadar ince olursa, o kadar az hata olur.
Şayet, filmle (mat olan kısım) ince dökülmüş emaye üst üste getirilirse en iyi kopya işlemi
yapılmış olur.
Ofset baskıda, Negatif ve Pozitif filmlere emaye kalınlığını nispeten az tutabilmek için, çok iyi
grenlenmiş plâkalara ihtiyaç vardır.
1) Negatif Filmler
Bu filmler genellikle "direkt" veya "kontak" kopya yoluyla elde edilen "fotoğraf plâkaları"
ve "filmler" den ibarettir. Elle yapılan negatiflere çok az rastlanır. Zira bu çeşit negatifler
yerine, pozitifleri tercih edilmelidir. Elle yapılan negatifler sadece "kartografi"de düzey
gravürü yapılarak elde edilir. Gravür, ışık geçirmeyen tabakası olan cam veya astralon
üzerine, özel gravür uçları ile yapılır. Tramlı Negatifler : Bu filmler direkt olarak tramlanır.
Retuşörlere kolaylık olsun diye muhtelif pozlandırmalarla yedirmeye dayanıklı "Noktalar"
elde edilir. Bu noktalar, "Zayıflandırma ve Kuvvetlendirme" banyoları ile istenilen büyüklük
veya küçüklüğe getirilir.
2) Pozitif Filmler
Pozitif filmlerden "İş" olan kısımların çok iyi şekilde kapalı, diğer kısımlarında tamamen cam
gibi şeffaf olması istenir. Pozitif kopya için daima pozitif filmler kullanılır. Tramlı Pozitifler :
Bu filmler kopya için gerekli olan keskin sınırlı ve iyi kapatılmış noktalara sahip olmalıdır.
Bunun yanı sıra noktaları iyi kapatılmamış filmlerde vardır. Bu çeşit filmleri, mikroskop ile
incelediğimizde noktalar kalemle yapılmış gibidir.Yazı Pozitifleri : Ofset kopya tekniği için
çeşitli şekilde elde edilirler. İnce beyaz kâğıtlar üzerine yazı metinleri, temiz şekilde basılır. Bu
işler için boya firmalarının "Özel Boyaları" kullanılır. Gaye çok iyi kapatılmış temiz orijinal
hazırlamaktır. Kapatıcı siyahlığı elde edebilmek için "Grafit" ve "Bronz Tozu" kullanılır. Bu
şekilde hazırlanmış orijinallerden "Yazı Pozitifleri" meydana gelir.Yazı Makinesi Pozitifleri :
En iyi şekilde elektrikli yazı makineleri ile "Özel Kâğıtlara" yazılan ve bunlardan elde edilen
pozitiflerdir. Bu kâğıtlardan ilk önce negatif alınır ve negatiflerden kontak yoluyla pozitifler
elde edilir.Foto Dizgi Pozitifleri : Ofset kopya tekniği için ideal "Yazı Pozitifleri" bu teknikle
elde edilir. Çeşitli Foto Dizgi makineleri vardır. Bunlardan Interteyp Fotosetter, Monoteyp,
Işık dizgi makinesi, Hadergo ve IBM dizgi makineleri önde gelenlerdendir.Karakalem ve
Mum Kalem Pozitifleri : Şeffaf zemin üzerine kurala uygun şekilde, çizim veya resim yapılır.
Daha sonra pozitifi alınır ve kullanılır.